Październik, najbardziej literacki miesiąc roku, już za nami. To szczególny czas dla literatury, w którym przyznaje się prestiżowe nagrody wyróżniające wybitne autorki i autorów. Nagrody te honorują osoby piszące, a jednocześnie stanowią podpowiedź dla czytelników poszukujących wyjątkowych książek. Poniższe podsumowanie obejmuje najważniejsze wyróżnienia literackie października i przedstawia nagrodzone tytuły oraz ich autorki/ów, którzy zdobyli uznanie zarówno krytyków, jak i czytelników.
Pierwszy tydzień października przyniósł przyznanie Nagrody Literackiej Nike oraz Nike Czytelników. Ta pierwsza trafiła w ręce Urszuli Kozioł, autorki tomu Raptularz. Krytycy zauważyli, że wyróżnienie to przyznano nie tylko za książkę, lecz za całokształt pracy twórczej wrocławskiej poetki. Raptularz to mozaika wspomnień i poetyckich pejzaży, wybrzmiewająca podróż przez minione lata i przemyślenia, w której toczy się opowieść o życiu, przemijaniu i znikaniu. Nagrodę Nike Czytelników zdobył, również pochodzący z Wrocławia, Michał Witkowski, autor pełnej typowej dla niego ironii książki Wiara. Autobiografia. W sentymentalnej podróży do czasu dzieciństwa autor odpowiada w niej na pytanie: jak rodzi się pisarz?
Zaraz po Nike nadszedł czas na nagrodę, której echo rozbrzmiewa na całym świecie – Nagrodę Nobla dziedzinie literatury. W tym roku powędrowała ona do południowokoreańskiej pisarki Han Kang „za prozę mierzącą się z historycznymi traumami i odsłaniającą kruchość ludzkiego życia”. Polskim czytelnikom autorka znana jest z takich książek jak Wegetarianka, Nadchodzi chłopiec, Nie mówię żegnaj czy Biała elegia. Ostatni z tytułów to szczególna pozycja w dorobku autorki, przynajmniej dla nas – książka powstała podczas jej pobytu rezydencyjnego w Warszawie, a sama akcja toczy się również w tym mieście, wplatając jego przestrzeń i atmosferę w opowieść.
Podążając za kolejnymi literackimi nagrodami, przenosimy się do Wrocławia, gdzie 19 października przyznano Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus oraz Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius. Angelusa zdobyła austriacka pisarka Monika Helfer, autorka powieść Hałastra, której wyjątkowość tkwi w jej tonie – z jednej strony sprawozdawczym i nieuzurpującym sobie prawa do wszechwiedzy o bliźnich, z drugiej wrażliwym na coś, co tłumacz tej powieści, Arkadiusz Żychliński, określił w posłowiu jako „mikroemocje”. Podczas uroczystości wręczono również Nagrodę im. Natalii Gorbaniewskiej, przyznawaną przez czytelników, którą otrzymała Tatiana Țîbuleac za poruszającą książkę Szklany ogród.
Silesiusem w kategorii debiut wyróżniono w tym roku lubelską slamerkę i performerkę Opal Ćwikłę za bezkompromisowy tom Ufoporno, natomiast w kategorii książka roku nagrodzono warszawskiego poetę Dominika Bielickiego, autora Wielkiego ping-ponga. Laureatką nagrody za całokształt została, ogłoszona już w maju, Marzanna Bogumiła Kielar, poetka poruszająca tematykę ludzkiej egzystencji i natury.
Literacki październik nad Wisłą dopełniło jeszcze jedno ważne wyróżnienie – Nagroda Conrada, którą w tym roku przyznano Marii Halber za jej prozatorski debiut Strużki. Książka ta, opowiadając o przyjaźni dwójki młodych kobiet, traktuje tak naprawdę o tym, jak niełatwo jest być dziewczyną, a jeszcze trudniej – sobą. Przy okazji zachęcamy do lektury innego tekstu autorki – opowiadania Wstążeczki, które ukazało się w ostatnim numerze „Notatnika Literackiego”, poświęconego podróżom.
Jak widać, październik to bezsprzecznie miesiąc literatury przez wielkie „L”. Wszystkim laureatom i laureatkom gratulujemy wyróżnień, a wszystkie osoby zainteresowane zachęcamy do zapoznania się z przedstawionymi tu pokrótce pozycjami!
